گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعی

زیر مجموعه پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه شریف

گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعی

زیر مجموعه پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه شریف

گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعی

پژوهشگران عضو گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعی پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه صنعتی شریف، اینجا از فکرها و دل نوشته هایشان راجع به فعالیت ها و هدف های گروه می گویند. مطالب منعکس شده در این وبلاگ، به هیچ وجه منعکس کننده دیدگاه رسمی گروه نیست و بیان کننده نظرات شخصی نویسندگان است.
برای ارتباط با ما به این آدرس ایمیل بزنید:
socialristip@gmail.com

کانال تلگرام کسب و کار اجتماعی

سامانه آموزشی سرو

خبرنامه کارآفرینی اجتماعی حرکت

خبرنامه حرکت یک

شماره های پیشین

به فهرست دریافت کنندگان خبرنامه کارآفرینی اجتماعی «حرکت» بپیوندید.

عضویت در خبرنامه

پیشنهادی به نام «هم سفره»

شنبه, ۲۴ بهمن ۱۳۹۴، ۰۷:۲۳ ب.ظ

ایده‌های نو و نوآوری های فناورانه در کسب و کارهای تجاری، عموما با هدف تجاری سازی و درآمدزایی شکل گرفته‌اند. بنابراین صاحبان ایده به شدت از آنها مراقبت می‌کنند و با شیوه‌های مختلف از حقوق مالکیت معنوی خود دفاع می‌کنند. این اتفاق ضمن زوایای مثبتش، جلوی به اشتراک گذاری آزادانه ایده‌ها را می‌گیرد و فرآیند یادگیری از همدیگر را کند می‌کند.

 هدف بنده از نگارش این طرح و انتشار آن، این است که نشان دهم، به عکس ایده‌های تجاری، میتوان ایده‌های اجتماعی را با هم به اشتراک بگذاریم و در اصلاح آنها بکوشیم. وقتی هدف اصلی یک نوآوری، حل معضلی اجتماعی باشد، دیگر مهم نیست این کار توسط چه شخص یا نهادی اجرا می‌شود، مهم انجام درست آن و حل آن معضل است.

طرح هم‌سفره

به دلیل کاهش یارانه‌های دولتی در بخش نان، و به این دلیل که نان قوت غالب اقشار ضعیف است، فشار اقتصادی به این خانواده‌ها بیشتر شده است. پیشنهاد بنده به نام طرح «هم سفره» در نظر دارد تا با ارائه‌ی سازوکاری، از فشار وارده برروی دهک های پائین بکاهد و دغدغه‌های مربوط به نان را از دوش سرپرستان خانوار بردارد.

گرانی نان

بصورت خلاصه در این طرح (که ابتدا می‌بایست بصورت پویش-کمپین- و سپس بصورت فرآیندی ثابت باشد) مشتریان نانوایی مناطق متمول شهر، با خرید نوع خاصی از نان، به اسم نان «هم سفره»، بودجه‌ی لازم برای ایجاد تسهیلات در نانوایی‌های مناطق محروم را فراهم می‌کنند. این نوع خاص نان، می‌تواند نانی باشد که بجای کنجد برروی آن ماده‌ی ارزانتر سالمی مثل سبوس ریخته شده است. مشتری با پرداخت نرخ معادل نان کنجدی، نان سبوس‌دار «هم سفره» خریداری می‌کند و از این راه اضافه درآمدی برای اجرای طرح بدست می‌آید.

در ادامه و پس از خرید نان‌های «هم سفره» توسط اقشار مرفه‌تر، درآمد مازاد بین نانوایی های هدف در مناطق محروم تقسیم می‌شود. این نانوایی‌ها می‌بایست نان «هم سفره» را با نرخ پائین مصوب (مثلا نصف قیمت) به فروش برسانند.

در این بین ممکن است چالش‌هایی بوجود بیاید که برای هریک می‌توان به سناریوهایی برای حل معضل فکر کرد:

·       چطور مطمئن شویم، این نان به اقشاری می‌رسد که بواقع نیازمند هستند؟

خوشبختانه طرح های خیرخواهانه دیگری هم در شهرها رقم خورده است که نتایج آن نشان می‌دهد مردم هم با این طرح ها همکاری می‌کنند، برای مثال در طرح اخیر دیوار مهربانی که گسترش پیدا کرده و از آن استقبال شده است، اگر شخصی به واقع نیازمند نباشد از پوشاک مربوطه استفاده نمی‌کند.

راه حل کامل برای این مشکل وجود ندارد. اما می‌توان برای اطمینان بیشتر راه حل هایی را پیش گرفت: برای مثال اگر در این طرح مشاهده شود که نان «هم سفره» توسط بسیاری از اقشار خریداری میشود، و یا حتی از محله های دیگر برای خرید این نان هجوم آورده شده است، می‌توان هزینه‌های جانبی خرید این نان را بالا برد. برای مثال این نان در ساعت خاصی از روز (اول وقت) طبخ شود. و یا این نان تنها بصورت تکی فروخته شود. و یا روش های دیگر ...

·       آبروی اقشار ضعیف در خرید این نان چگونه حفظ شود؟

شکل ظاهری نان: همانطور که در خلاصه اولیه اشاره شد، اشخاصی که در طرح خیرخواهانه «هم سفره» شرکت می‌کنند به ازای پرداخت مبلغ نان کنجدی، نان سبوس‌دار دریافت می‌کنند. اما هنگام فروش نان با قیمت مناسب برای اقشار ضعیف نمی‌توان این کار را انجام داد. می‌بایست از نان معمولی استفاده کرد تا نان از نظر ظاهری با نان های خریداری شده‌ی دیگر تفاوتی نداشته باشد و خدای ناکرده از این طریق، استفاده کنندگان از نان «هم‌سفره» مشخص نشوند.

مخفی بودن فرآیند خرید: یکی از معضلات مهم، مخفی بودن خرید این نان توسط افراد نیازمند است. شاید یک راه حل، استفاده از ساعت خاص برای طبخ نان «هم سفره» در محله‌های محروم است. برای مثال نانوایی های طرح هم سفره، در ابتدای صبح و بمدت یک ساعت، تنها نان‌های این طرح را طبخ کنند، و این امر به اطلاع مردم محل برسد تا فقط افراد نیازمند در این ساعت به نانوایی مراجعه کنند.

·       چطور از استقبال از این طرح از طرف افراد محله‌های مرفه‌تر مطمئن شویم؟

این طرح مانند تمام طرح های خیرخواهانه، برای مشهور شدن و استقبال عمومی، نیازمند برنامه‌ای همه جانبه برای اطلاع‌رسانی و ترویج دارد. بنابراین ایجاد پویشی فکر شده برای شروع این طرح الزامی است. در این پویش می‌توان از تاکتیک های متنوعی برای آگاه سازی مردم، تبلیغ استفاده های این طرح و ذکر نتایج این طرح پس از شروع، استفاده کرد.

البته عملیات این طرح (شامل نوع انتخاب نانوایی‌های هدف، انتخاب تمایز نان مربوطه، نحوه محاسبه اضافه درآمد این نوع نان و زمان‌بندی جمع آوری اضافه درآمد، تقسیم این اضافه درآمد بین نانوایی‌های هدف، نظارت برروی کار نانوایی های هدف طرح، ...)  جزئیاتی است که هریک در موفقیت طرح مهم اند ولی در این مقال نمی‌گنجند.

بسیاری از ما ایده‌هایی از این قبیل داریم، که می‌توان با به اشتراک گذاشتن آنها، کیفیت آنها را بالاببریم و آنها را اصلاح کرده و به عملیاتی کردن نزدیک‌تر کنیم. پس منتظر چه هستیم؟

نظرات (۳)

سلام هر چند از وضعیت معیشت مردم در جنوب شهر تهران، اطلاعی ندارم ولی بی گمان افرادی هستند در این شهر که به نان شب محتاج هستند و از طرفی افرادی نیز هستند که پرداخت مبلغی بیشتر برای خرید نان یا پرداخت همان قیمت ولی دریافت نان بدون کنجد برای آنها میسر است و می توانند در این اقدام مشارکت کنند.
با این صحبت شما که نباید ایده های اجتماعی را بر خلاف ایده های تجاری مخفی کرد نیز موافقم زیرا اصلا مهم نیست چه کسی این ایده را عملیاتی می کند مهم این است که به نحو احسن اجرا شود و جامعه منتفع گردد.
برای عملیاتی کردن این ایده اقدامی کرده اید؟
پاسخ:
با تشکر از نظر جنابعالی
ما در حال تهیه سامانه ای هستیم، که بتوان نوآوری های اجتماعی پیشنهادی را در آن ارائه کرد، و از کسانی که دوست دارند، در آن امر مشارکت گرفت، یعنی برای یک کسب و کار اجتماعی، از آنها قرض الحسنه گرفت.
بهمین منظور لازم دانستیم تا خود ما هم درکی از نوآوری های اجتماعی ممکن برای محل زندگی خود بدست بیاوریم.
این طرح در همین راستا و پس از آزاد شدن نرخ نان به ذهنم خطور کرد. این طرح را علاوه بر اینجا، با یک سری از دوستان و با یکی از وزارتخانه ها برای حمایت به اشتراک گذاشته ام، تا با بازخورد امثال شما بزرگوار، پخته تر شود، و در آینده ان شا الله اجرایی گردد.

سلام :) به تازگی با وبلاگ شما آشنا شدم و با توجه به دغدغه شخصی که در این زمینه دارم خوشحالم از این آشنایی. در این زمینه صرفا تجربه ای که داشتم رو عرض میکنم شاید مفید باشه.از 3سال پیش که فعالیت خودم رو در مناطق معضلخیز تهران به عنوان عضو داوطلب یک موسسه غیردولتی مردم نهاد شروع کردم طرح جالبی در اکثر مناطق  با این هدف به صورت سنتی و خودجوش وجود داشت که توجه من رو هم جلب کرد.از قدیم ژتون نان برای قشر ضعیف محله توسط مسجد محل محله توژیع میشود،که مسجد با شناسایی خانواده های نیازمند ژتونی را به انها میدهد که به معنی دادن نان مجانی ست چون از قبل مسجد هزینه ی آن تعداد نان را با نانوایی محل حساب کرده است.همین کار را خیرینی به صورت خودجوش انجام میدهند که میتوان آن را گسترش داد و به شکل طرحی همگانی و رسمی درآورد و افراد بیشتری را به مشارکت در این طرح دعوت کرد. این حرکت مردمی در اکثر نانوایی های محله های فقیر نشین مرسوم است و به خاطر توجیه بودن نانوایی ها با یک اشاره کوچیک و نشان دادن ژتون بدون اینکه هیچ کس در صف متوجه شود و آبروی این افراد هم حفظ شود این فرآیند به نحو احسنت انجام میشود.پیشنهاد اجرایی کردن طرح:با تهیه تعدادی ژتون و به امانت گذاشتن آنها در نانوایی های محله های مرفه تر و با تبلیغ و توضیحی مختصر مردمی که برای خرید نان آمدند میتوانند یک یا چند ژتون را برای ابن طرح از نانوایی خریداری کنند و ژتونها را در قلک تعبیه شده در نانوایی بندازند هفته به هفته هم پولهای دریافت شده به اژای تعداد ژتون های موجود در قلک را از نانوایی ها به علاوه ژتون ها جمع آوری کرد.توزیع ژتون ها رو هم میشه به عهده مساجد یا موسسات مردی یا خیریه های مستقر در محله های فقیر نشین محول کرد.
پاسخ:
علیک سلام :)
از شما بسیار سپاسگزارم که بعنوان شخصی که تجربه ای بیشتر در این زمینه دارید، در پخته تر و عملیاتی تر شدن طرح کمک میکنید.
ایده ی ژتون ایده ی جالبی است. از این لحاظ که برخلاف نان سبوس دار، اجرایی کردن آن در سمت خرید خیرین، عملیات ساده تری دارد. همچنین ایده ی ژتون باعث میشود حساب کتاب درآمدهای خیریه کاملا جدا از درآمدهای معمول نانوایی ها قابل تشخیص باشد.
اما نقص انتقال ژتون در توزیع آن است. بدین معنی که عملیاتی برای جمع آوری ژتون و تقسیم آن بین نانوایی های مورد نظر به طرح اضافه میشود.
دوم اینکه متوجه نشدم این ژتون ها چگونه مخفیانه از شخص نیازمند به نانوا منتقل میشود؟ چون بنظرم پول ندادن شخصی، و در عوض انتقال ژتون نمیتواند خیلی مخفیانه انجام شود.
در کل بنظرم این ایده، پتانسیل کار و اجرا دارد، باز هم ممنون
چقدر عالی...فکر کنم اگر تو نانوایی ها هم مثل اتوبوس و مترو بشه کارت زد این مشکل حل بشه.... فقط کارت افرادی که تحت پوشش هستند به کمک یه موسسه ثانویه میتونه شارژ بشه :)
ای کاش همایش ها و اطلاع رسانی های بیشتری تو دانشگاه ها بذارین... به اطرافم که دقت کردم دیدم بچه ها خیلی آشنا نیستن با ساز و کار کسب و کارهای اجتماعی... به نظرم افراد توانمند و دلسوز کم نداریم و خیلی حیفه این ناآگاهی...
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی