کسب و کار اجتماعی

بسم الله الرحمن الرحیم

کسب و کار اجتماعی چیست؟

مطلب زیر بر گرفته از ارائه آقای طهماسبی در مورد کسب و کار اجتماعی در " همایش کارآفرینی و کسب و کار اجتماعی در ایران " می باشد.

کسب و کار اجتماعی ترجمه واژه لاتین Social Business است. این واژه، نخستین بار توسط پروفسور محمد یونس، اقتصاددان بنگلادشی و برنده جایزه صلح نوبل سال 2006، به کار گرفته شد.

کسب و کار اجتماعی، کسب و کاری است که هدف اصلی تاسیس آن، اجتماعی بوده است؛ به عبارت دیگر یک کسب و کار اجتماعی ایجاد می شود تا یک یا چند مشکل اجتماعی نظیر: فقر، اعتیاد، بیکاری، طلاق، کار کودکان، مشکلات فرهنگی، مشکلات محیط زیستی و ... را برطرف کند.

یک کسب و کار اجتماعی دارای سه شرط و هفت خصوصیت است و هر کسب و کاری که این سه ویژگی و هفت اصل را دارا باشد یک کسب و کار اجتماعی محسوب می شود.

سه ویژگی لازم کسب و کار اجتماعی عبارتند از:

1- هدف اصلی کسب و کارهای اجتماعی، برطرف کردن مشکلات اجتماعی است و بر خلاف کسب و کارهای تجاری که برای حداکثر کردن سود برای صاحبان خود تاسیس می شوند، یک کسب و کار اجتماعی ایجاد می شود تا یک یا چند مشکل جامعه را برطرف کند. بنابراین می توان گفت کسب و کارهایی که هدف اصلی تاسیس آنها کسب سود حداکثری برای صاحبانشان است حتی اگر فعالیت های اجتماعی انجام دهند تبدیل به کسب و کار اجتماعی نمی شوند.

2- از نظر اقتصادی خودگردان هستند؛ کسب و کارهای اجتماعی باید تمامی هزینه های خود را از طریق فروش محصولات یا خدمات، تامین کنند. بنابراین سازمان های خیریه علیرغم آنکه هدف آنها مطلقا هدفی اجتماعی است به علت آنکه از لحاظ اقتصادی خودگردان نیستند و هزینه های آنها از طریق دریافت کمک ها و هدایای مردمی و دولتی، تامین می شود مشمول تعریف کسب و کار اجتماعی نمی شوند.

3- در کسب و کار اجتماعی سودی میان سهامداران تقسیم نمی شود. طبق شرط دوم هر کسب و کار اجتماعی باید از طریق درآمدی که از تجارت بدست می آورد، هزینه های خود را پوشش دهد اگر درآمدهای یک کسب و کار اجتماعی بیش از هزینه های آن باشد سود حاصل شده میان سهامداران تقسیم نمی شود بلکه برای گسترش دامنه فعالیت های اجتماعی مجددا در کسب و کار اجتماعی، سرمایه گذاری می شود.

بنابراین می توان در جمع بندی بیان کرد که کسب و کار اجتماعی، کسب و کاری است که هدف اصلی تاسیس آن اجتماعی است و ضرر ده نیست به این معنا که سود حاصل از فعالیت های آن برابر یا مساوی صفر است و سودی بین سهامداران تقسیم نمی کند.

کسب و کارهای اجتماعی دو نوع دارند که در زیر، خصوصیات و تفاوت های این دو بیان می شود.