آشنایی با یک کارآفرین اجتماعی در زابل

در ادبیات کارآفرینی اجتماعی برای یک کارآفرین اجتماعی ویژگی­ های شخصیتی گوناگونی شمرده می­ شود از جمله روحیه تسلیم­ ناپذیری و درس گرفتن از شکست­ها، تبدیل کردن تهدید به فرصت­، استفاده از راه­ حل های نوآورانه، ریسک­ پذیری و غیره. هنگامی که با این تعاریف آشنا می­شدم پیش خودم فکر می­کردم این­ تعریف از کارآفرین اجتماعی مبالغه آمیز است و کارآفرین اجتماعی را یک قهرمان شکست­ ناپذیر در نظر گرفته­ اند که احتمالا در دنیای واقعی بسیار به ندرت یافت می­ شود. مدتی گذشت و در طرح تحقیقاتی «بررسی تجارب جهانی بنگاه‌های اجتماعی و شناسایی کسب‌و‌کارهای اجتماعی در بستر تعاون» به خاطر مطالعه یک تعاونی سازگار با الگوی بنگاه­ های اجتماعی راهی سیستان شدم و در شهر زابل با شخصی آشنا شدم که بسیاری از این صفات را دارا بود. در ادامه قصدم بیان خلاصه­ ای از داستان زندگی و فعالیت­های آقای حمید صابری، عضو هیئت مدیره و مدیرعامل تعاونی فراگیرملی توانمندسازی سیوستان است چراکه معتقدم داستان شکست­ها و تسلیم­ نشدن­های ایشان می­تواند بسیار الهام­بخش باشد.

ناپایداری های پایدار

کلید واژه "توسعه پایدار" امروزه در کشور بسیار فراگیر شده است. رویکردی که بر مبنای آن در فرآیند توسعه همواره باید ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست­ محیطی و نهادی با یکدیگر در نظر گرفته شود و رشد اقتصادی بدون توجه به ابعاد غیراقتصادی پایدار نخواهد بود. رصد آماری مصرف این کلید واژه در سخنان مسئولان کشور، می­ تواند روند فراگیر شدن آن را تایید کند. اما به راستی در میدان عمل تا چه میزان تصمیمات با توجه به محیط زیست و مسائل فرهنگی اجتماعی گرفته می­شود؟ یا سر راست ­تر: در جایی که ابعاد اقتصادی و غیراقتصادی توسعه در تضاد باشند، چه کسی برنده این جنگ می­شود؟ نظام تصمیم ­گیری در خدمت نفع بلندمدت مردم است یا نفع کوتاه مدت گروه اقلیت؟ اگر کمی با دقت به اخبار و اطراف خود بنگریم به جواب پی می­بریم. در هر گوشه ­ای از کشور مصادیق این جنگ بزرگ و کم صدا به چشم می­ خورد.
 اخیرا به همراه 2 نفر از همکاران به منطقه جنوب کرمان و شهرستان­ های جیرفت و عنبرآباد سفر کردیم. در این منطقه 2 موضوع بسیار پررنگ است: کشاورزی و آثار باستانی. کشاورزی در این منطقه بسیار پررونق و متنوع است به گونه ­ای که تنها در شهرستان جیرفت سالانه 80 نوع محصول کشاورزی به مقدار 4.5 میلیون تن کشت می ­شود. اما در کنار این آمار که مایه فخر مسئولان است باید به بدهکاری­ های اکثر کشاورزان به خاطر نوسانات قیمت در بازار محصولات و البته خشکسالی و استفاده بی رویه از منابع آب زیر زمینی اشاره کرد که  تهدیدی جدی و بی سروصدا برای آینده منطقه است اما کمتر کسی دغدغه آن را دارد. بخش قابل توجهی از آب منطقه از سد جیرفت تامین می ­شود و احداث این سد موجب کم ­آبی مضاعف در شهرستان­ های پایین دست نظیر کهنوج و منوجان و قلعه گنج شده است. روند خشک شدن قنات ­ها، عمیق شدن چاه­ ها و از بین رفتن باغات منطقه حکایت از فشار بیش از حد بر منابع آبی دارد. نادیده گرفتن بعد زیست­ محیطی توسعه، در آینده می­ تواند منجر به ناپایداری معیشت اصلی مردم منطقه شود.

.