گلباف، نگینی در دل کویر

اشاره

همان‌طور که در مطالب قبل نیز اشاره شد؛ گروه نوآوری و کسب‌وکار اجتماعی در پروژه توسعه پایدار گلباف با بانک قرض‌الحسنه رسالت وارد  همکاری شده است.

در این مطلب قصد نداریم که روی یک نمونه به نام گلباف متمرکز شوم؛ چون واضح است که در خیلی از مناطق دیگر کشور نیز موضوعات مطروحه، وجود دارند. اما برای ملموس‌تر شدن مسائل در شهرهای کوچک برای مخاطبان؛ به‌صورت مورد - محور شرایط شهر گلباف، واقع در جنوب شرقی شهرستان کرمان شرح داده می‌شود و پس‌ از آن مسائل مدنظر  به‌صورت عام مورد بحث قرار می‌گیرند.

بحران آب یا گوشی‌های قاچاق!

از آنجائیکه دوستانم در پژوهشکده و گروه بر روی پروژه‌های سیاستگذاری در خصوص بحران آب در کشور و سیاست‌هایی که منجر به ایجاد آن شده است بحث و بررسی می‌کنند، از دور آشنایی کمی با این موضوع پیدا کرده بودم؛ به همین دلیل با توجه به اهمیت مسئله آب، با سیاست‌های کاهش مصرف آب موافقت نسبی داشتم و از اینکه چرا مردم یک منطقه، اهمیت موضوع لزوم کاهش مصرف آب را درک نمی‌کنند، تعجب می‌کردم! و در چنین شرایطی حداکثر در ذهنم تصور می‌کردم که باید با یکسری از اقدامات اجتماعی و فرهنگی، مردم را با اهمیت موضوع آشنا کرد و در نتیجه سیاست‌های کاهش مصرف آب را تحقق بخشید، تا آنکه چند روز پیش اتفاقی برایم افتاد و من را به فکر فرو برد.

قضیه از این قرار بود که در روستای پدری‌ام از طرف جهادکشاورزی آمده بودند تا چاه‌های آب بدون مجوز روستا را با خاک پر کنند و حتی در ذهن مردم روستا اینطور بود که در صورت مخالفت با آنها، ممکن است به آنها شلیک هم شود! احتمالا با شنیدن عبارت "چاه‌های آب بدون مجوز" به ذهن بسیاری از شما چاه‌های عمیقی می‌رسد که روزانه حجم زیادی از آب زیرزمینی را استخراج می‌کنند اما مسئله همینجا است. چاه­ بدون مجوز از نگاه مجریان، چاهی بود با عمقی در حدود 10 الی 15 متر که با آن باغی به مساحت حدود چهارصد متر مربع آبیاری می‌شد.

این باغ برای صاحبش که بیش از 40 سال بر روی آن کار کرده بود (البته پدرش هم چندین سال قبل از وی بر روی آن کار کرده بودند)، دیگر بخشی از هویتش شده بود و پرکردن این چاه به معنی از بین بردن آن باغ و در نتیجه از بین بردن هویت و حتی امید به زندگی او بود و من چون این داستان را کامل می‌دانستم، ناگهان با یک سوال جدی در خصوص اثرات جانبی سیاست‌های اجباری کاهش مصرف آب مواجه شدم.

در همین حین بود که با خبری مواجه شدم که می‌گفت، در حدود 90 درصد از گوشی‌های موبایل به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند؛ در ذهنم این سوال ایجاد شد که اگر دولت به صورت اجباری بخواهد تمام گوشی‌های قاچاق را نابود کند، خودم و بسیاری از همکارانم چه واکنشی نشان خواهیم داد؟ آیا گوشی‌هایمان را نابود می‌کنیم (که صرفا هزینه مالی برای ما دارد و  مانند آن باغ، بخشی از هویت ما نیست) و یا به ناکارآمدی تصمیم دولت اعتراض می‌کنیم؟

با این دغدغه ذهنی، یک بررسی سطحی در مسائل حقوقی کردم و با موضوع "عطف به ماسبق نشدن قوانین" آشنا شدم که بر اساس آن، قوانین جدید نمی‌تواند حقوقی که افراد قبل از وضع قانون برخوردار بوده­اند را سلب نماید و این جای تأمل فراوانی دارد. آیا می‌توان قانونی را وضع کرد و چنین چاه‌هایی را غیرقانونی خواند؟

در اینجا نمی‌خواهم از باب حقوقی به مسئله تصمیماتمان در سیاست‌های کاهش مصرف آب توجه کنم ولی در این اتفاق متوجه شدم که دولت و به طور کلی حاکمیت در مسائلی که با سالهای سال زندگی مردم یک منطقه گره خورده است، چقدر باید به ابعاد زندگی اجتماعی آنها توجه کند. در آن منطقه یک چاه عمیق دارای مجوز، شاید به اندازه کل چاه‌های کوچک روستا از منابع زیرزمینی برداشت می‌کند اما صرفا به دلیل پرداخت هزینه مجوز با او کاری ندارند! البته مسئله این نیست که به مدیریت مصرف آب توجه نکنیم، اما در چنین مواردی باید به زندگی مردمان و بخصوص مردمان ضعیف‌تر، توجه بیشتری کنیم. 

 

دانش بومی و چالش‌های آب در ایران

پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت به صورت منظم نشست‌هایی را با عنوان نشست‌های همیاران توسعه محلی برگزار می‌کند و در این نشست‌ها نمایندگان بیش از پنجاه گروه که در روستاهای دور افتاده ایران مشغول به فعالیت‌های توسعه محلی هستند، تجربیات خود را ارائه می‌دهند. در هشتمین نشست از این سلسله نشست‌ها قصد داریم «دانش بومی و چالش‌های آب در ایران» را مرور نماییم. طبق برنامه صورت گرفته، این نشست در تاریخ 25 بهمن و در دانشگاه صنعتی شریف برگزار خواهد شد. محور جلسه ارائه 3 تن از صاحب‌نظران در این خصوص خواهد بود که با پرسش و پاسخ حضار ادامه پیدا خواهد کرد.

ارائه‌دهندگان این نشست و موضوعات مورد نظر ایشان به ترتیب زیر هست:

1)      خدیجه رضوی (موسسه توسعه پایدار سنستا): سنت‌های بومی ایران در «استفاده بهینه از آب» و «آبخیزداری». در این ارائه بیشتر موردکاوی‌های کاملا عملیاتی ارائه خواهد شد.

2)      محمد درویش (مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست): مشارکت‌های مدنی حوزه آب در فرهنگ بومی ایران

3)      فاطمه ظفرنژاد (پژوهشگر آب و توسعه پایدار): فرهنگ بومی ایران در زمینه حکمرانی آب

با توجه به این‌که این نشست می‌تواند به درک تاریخی پژوهشگران حوزه آب از حکمرانی و فرهنگ گذشته ایرانیان در موضوع آب و کشاورزی کمک کند، از تمامی دانشجویان، پژوهشگران و فعالین حوزه آب و محیط‌زیست دعوت به عمل می‌آید که در این نشست حضور به هم برسانند.

نکته:

با توجه به محدودیت مکانی، ظرفیت محدود بوده و علاقه‌مندان هر چه سریع‌تر اقدام به ثبت‌نام نمایند. در ضمن دوستانی که در ثبت‌نام با مشکل مواجهه شدند و یا امکان ثبت‌نام برای آن‌ها مقدور نشده است می‌توانند با سعید شایان ([e-mail] و یا شماره تلگرامی 09355421292) ارتباط بگیرند.

برای ثبت‌نام و حضور در این نشست به آدرس زیر مراجعه نمایید.

https://evand.com/events/aaaab

گردهمایی برای حفاظت از سلامت در صنایع غذایی

نخستین همایش مسئولیت اجتماعی صنایع غذایی در حوزه سلامت، 24 تا 26 بهمن سال جاری در سالن حجاب برگزار می شود. پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه صنعتی شریف به عنوان عضوی از شورای سیاست گذاری این رویداد در کنار سایر همراهان و نمایندگان بخش خصوصی، دستگاه های نظارتی- سیاست گذار و سازمانهای مردم نهاد حضور پیدا کرده است.

مسئله سلامت در محصولات غذایی، یکی از چالش های جدی حوزه مسئولیت اجتماعی است و ضرورت همگرایی و تشکیل اجتماعات این چنینی جهت ارتقای شاخص های عملکردی در این حوزه، بسیار احساس می شود.

جهت اطلاع بیشتر از این رویداد و برنامه های جنبی آن شامل سخنرانی ها و پنل ها و شرایط حضور می توانید به وبسایت آن مراجعه کنید:

www.csrfh.ir

از پژوهشکده سیاست گذاری، آقای دکتر علی ملکی پیامی به شرح زیر برای همایش ارسال نمودند و همچنین آقای هامون طهماسبی ضمن حضور در شورای سیاست گذاری این همایش، در پنل های روز دوم کنفرانس حضور خواهند داشت:

"

نخستین همایش مسئولیت اجتماعی صنایع غذایی در حوزه سلامت، فرصتی مناسب است که دوباره به موضوع مهم و غیرقابل چشم پوشی رابطه بنگاه های اقتصادی و جامعه نگریسته شود و به ویژه متمرکز بر یکی از ابعاد مهم آن، یعنی موضوع «سلامت» شد.

بدون شک در زمانه ای که زندگی می کنیم بیش از هر زمان دیگری نیازمند آن هستیم که فضای کسب و کار کشور را به سمت فضایی اخلاقی و مسئولانه سوق دهیم که در آن توجه به پیامدهای فعالیت های اقتصادی بنگاه ها بر جوامع انسانی  نه به عنوان یک موضوع تشریفاتی و جانبی، بلکه به عنوان یک اصل محوری در مدل کسب و کار نگریسته شود. در همین راستا، لازم است که به نقش سیاست گذاری مناسب جهت سوق دادن فضای کسب و کار در حوزه صنایع غذایی به سمت رعایت هرچه بیشتر مسئولیت های اجتماعی در بخش سلامت محصولات، توجه کافی صورت بگیرد.

پژوهشکده سیاست گذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف مفتخر است که به عنوان حامی علمی این رویداد، بتواند در کنار همت بلند سایر برگزارکنندگان، در فراهم کردن پشتوانه نظری و دانشی این رویداد مبارک، مشارکت داشته باشد.

روشنایی زندگی فرزندان مان و سربلندی فردای سرزمین مان در گرو قدم هایی است که تک تک ما امروز بر می داریم. قدم هایی که همه ما در هر جا که هستیم، چه در دولت چه در بخش خصوصی و چه به عنوان یک شهروند عادی، بایستی «مسئولانه» بر داریم. امید است که این همایش بتواند سنگ بنایی باشد که در سالهای بعد بتواند به ارتقای شاخص های مسئولیت اجتماعی در فضای اقتصادی کشور، یاری برساند.

علی ملکی-قائم مقام پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه صنعتی شریف

"