دانش بومی و چالش‌های آب در ایران

پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت به صورت منظم نشست‌هایی را با عنوان نشست‌های همیاران توسعه محلی برگزار می‌کند و در این نشست‌ها نمایندگان بیش از پنجاه گروه که در روستاهای دور افتاده ایران مشغول به فعالیت‌های توسعه محلی هستند، تجربیات خود را ارائه می‌دهند. در هشتمین نشست از این سلسله نشست‌ها قصد داریم «دانش بومی و چالش‌های آب در ایران» را مرور نماییم. طبق برنامه صورت گرفته، این نشست در تاریخ 25 بهمن و در دانشگاه صنعتی شریف برگزار خواهد شد. محور جلسه ارائه 3 تن از صاحب‌نظران در این خصوص خواهد بود که با پرسش و پاسخ حضار ادامه پیدا خواهد کرد.

ارائه‌دهندگان این نشست و موضوعات مورد نظر ایشان به ترتیب زیر هست:

1)      خدیجه رضوی (موسسه توسعه پایدار سنستا): سنت‌های بومی ایران در «استفاده بهینه از آب» و «آبخیزداری». در این ارائه بیشتر موردکاوی‌های کاملا عملیاتی ارائه خواهد شد.

2)      محمد درویش (مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط زیست): مشارکت‌های مدنی حوزه آب در فرهنگ بومی ایران

3)      فاطمه ظفرنژاد (پژوهشگر آب و توسعه پایدار): فرهنگ بومی ایران در زمینه حکمرانی آب

با توجه به این‌که این نشست می‌تواند به درک تاریخی پژوهشگران حوزه آب از حکمرانی و فرهنگ گذشته ایرانیان در موضوع آب و کشاورزی کمک کند، از تمامی دانشجویان، پژوهشگران و فعالین حوزه آب و محیط‌زیست دعوت به عمل می‌آید که در این نشست حضور به هم برسانند.

نکته:

با توجه به محدودیت مکانی، ظرفیت محدود بوده و علاقه‌مندان هر چه سریع‌تر اقدام به ثبت‌نام نمایند. در ضمن دوستانی که در ثبت‌نام با مشکل مواجهه شدند و یا امکان ثبت‌نام برای آن‌ها مقدور نشده است می‌توانند با سعید شایان ([e-mail] و یا شماره تلگرامی 09355421292) ارتباط بگیرند.

برای ثبت‌نام و حضور در این نشست به آدرس زیر مراجعه نمایید.

https://evand.com/events/aaaab

گردهمایی برای حفاظت از سلامت در صنایع غذایی

نخستین همایش مسئولیت اجتماعی صنایع غذایی در حوزه سلامت، 24 تا 26 بهمن سال جاری در سالن حجاب برگزار می شود. پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه صنعتی شریف به عنوان عضوی از شورای سیاست گذاری این رویداد در کنار سایر همراهان و نمایندگان بخش خصوصی، دستگاه های نظارتی- سیاست گذار و سازمانهای مردم نهاد حضور پیدا کرده است.

مسئله سلامت در محصولات غذایی، یکی از چالش های جدی حوزه مسئولیت اجتماعی است و ضرورت همگرایی و تشکیل اجتماعات این چنینی جهت ارتقای شاخص های عملکردی در این حوزه، بسیار احساس می شود.

جهت اطلاع بیشتر از این رویداد و برنامه های جنبی آن شامل سخنرانی ها و پنل ها و شرایط حضور می توانید به وبسایت آن مراجعه کنید:

www.csrfh.ir

از پژوهشکده سیاست گذاری، آقای دکتر علی ملکی پیامی به شرح زیر برای همایش ارسال نمودند و همچنین آقای هامون طهماسبی ضمن حضور در شورای سیاست گذاری این همایش، در پنل های روز دوم کنفرانس حضور خواهند داشت:

"

نخستین همایش مسئولیت اجتماعی صنایع غذایی در حوزه سلامت، فرصتی مناسب است که دوباره به موضوع مهم و غیرقابل چشم پوشی رابطه بنگاه های اقتصادی و جامعه نگریسته شود و به ویژه متمرکز بر یکی از ابعاد مهم آن، یعنی موضوع «سلامت» شد.

بدون شک در زمانه ای که زندگی می کنیم بیش از هر زمان دیگری نیازمند آن هستیم که فضای کسب و کار کشور را به سمت فضایی اخلاقی و مسئولانه سوق دهیم که در آن توجه به پیامدهای فعالیت های اقتصادی بنگاه ها بر جوامع انسانی  نه به عنوان یک موضوع تشریفاتی و جانبی، بلکه به عنوان یک اصل محوری در مدل کسب و کار نگریسته شود. در همین راستا، لازم است که به نقش سیاست گذاری مناسب جهت سوق دادن فضای کسب و کار در حوزه صنایع غذایی به سمت رعایت هرچه بیشتر مسئولیت های اجتماعی در بخش سلامت محصولات، توجه کافی صورت بگیرد.

پژوهشکده سیاست گذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف مفتخر است که به عنوان حامی علمی این رویداد، بتواند در کنار همت بلند سایر برگزارکنندگان، در فراهم کردن پشتوانه نظری و دانشی این رویداد مبارک، مشارکت داشته باشد.

روشنایی زندگی فرزندان مان و سربلندی فردای سرزمین مان در گرو قدم هایی است که تک تک ما امروز بر می داریم. قدم هایی که همه ما در هر جا که هستیم، چه در دولت چه در بخش خصوصی و چه به عنوان یک شهروند عادی، بایستی «مسئولانه» بر داریم. امید است که این همایش بتواند سنگ بنایی باشد که در سالهای بعد بتواند به ارتقای شاخص های مسئولیت اجتماعی در فضای اقتصادی کشور، یاری برساند.

علی ملکی-قائم مقام پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه صنعتی شریف

"

احیای زنجیره تولید مشارکتی با حفاظت از بذرهای بومی

هفتمین جلسه از سلسله نشست‌های توسعه محلی در ایران، با موضوع فرایند احیای زنجیرۀ تولید مشارکتی با رویکرد حفاظت از تنوع‌زیستی و ذخایر ژنتیکی و ارقام مقاوم بوم‌سازگار در محل پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف در هفدهم آذرماه سال 1395 برگزار شد.

در این نشست احمد طاهری، رئیس هیئت‌مدیره انجمن کشاورزان زیست‌بوم سازگار ایران، با تأکید بر اینکه بذرهای اصلاح شده و وارداتی نیاز آبی بالایی دارند، از طراحی مدلی مبتنی بر شرایط محیطی ایران با استفاده از ارقام بومی و با تکیه بر حفاظت از منابع آب خبر داد. ایشان در این نشست که با حضور جمعی از فعالین محیط­زیست و علاقه­مندان به این حوزه همراه بود اظهار داشتند که علی‌رغم سروصدا، بوق و کرنا و وامصیبت‌های امنیت غذائی کشاورزی رایج، بیش از هفتاد درصد غذای جهان توسط کشاورزان خرده‌پا تولید می‌شود. ایشان همچنین افزودند از آنجا که تمرکز کشاورزی صنعتی و رایج بر افزایش عملکرد در واحد سطح است، پرداختن به مدیریت جامع و موارد دیگر، تحت‌الشعاع قرار گرفته است و همچنین پرت و دورریز ضایعات و محصولات کشاورزی و غذایی در سطح دنیا بسیار بیش از حد معمول شده است.

بررسی صندوق های اعتبارات خرد و تاثیر آنها بر توسعه محلی

روز دوشنبه، ۲۸ تیر ۱۳۹۵ گروه "نوآوری و کسب و کار اجتماعی" پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه شریف و "انجمن حامیان فرهنگ قرض الحسنه و کارآفرینی اجتماعی" میزبان پنجمین نشست "همیاران توسعه محلی" با موضوع “صندوق‌های اعتبارات خرد و توسعه محلی – چالش‌ها و فرصت‌ها در ایران” ببودند.

آقای دکتر حسین راغفر از دانشکده اقتصاد دانشگاه الزهرا (س) و آقای دکتر حبیب جباری از دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از اساتید حاضر در جلسه بودند. همچنین آقای دکتر علی ملکی و آقای دکتر روح الله حمیدی مطلق از پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه شریف، آقای دکتر هوشنگ جزی، مدیر ملی پروژه‌های بین‌المللی منارید و حبله رود، آقای دکتر محمدتقی شریعتی، مشاور صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری کشاورزی، آقای جسیم مصطفوی، مدیر موسسه کاردوک، آقای هادی فلاحی از موسسه ثمرات ارزش آفرینان، خانم مریم قندهاری از موسسه صراط میثاق، آقای ابوالفضل میرقاسمی از موسسه تکرا، آقای تیموری از بانک قرض‌الحسنه رسالت، خانم حسنا حاجیان و خانم فاطمه باباخانی از طنین طبیعت تیرگان، خانم سمیرا انواری و خانم لیلا بلالی از وزارت جهاد کشاورزی، آقای پژمان پازوکی از موسسه کفشدوزک، آقای ورجاوند، خانم زارا امجدیان و آقای مهدی مجتهدی از انجمن دامون، خانم مریم لاوی از بنیاد مسکن، خانم مریم احمدیان از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، آقای مهدی کلاهی از موسسه IPBES، خانم زهرا امامی از دانشگاه علامه طباطبایی و برخی اعضای گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعی پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه شریف از دیگر اعضای حاضر در جلسه بودند.

همکاری پژوهشکده سیاست گذاری با همایش مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی

هفته گذشته، نخستین همایش مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی به همت سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران و در محل برج میلاد برگزار شد. برگزاری پنل های تخصصی پیرامون ابعاد مختلف موضوع مسئولیت اجتماعی، سخنرانی مقامات شهر تهران و تقدیر از تجارب برتر در حوزه مسئولیت اجتماعی، رئوس برنامه های روز اول این همایش بود. روز دوم این برنامه نیز به برگزاری کارگاه های آموزشی اختصاص داشت.

پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه شریف، در برگزاری این رویداد به عنوان حامی معنوی همکاری داشت. آقای دکتر روح الله حمیدی مطلق، مدیر گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعی پژوهشکده، کارگاهی آموزشی با عنوان کارآفرینی اجتماعی برای حضار برگزار نمودند که این کارگاه از نظر تعداد شرکت کنندگان، بیشترین استقبال را در میان کارگاه های این همایش داشت. آقای هامون طهماسبی نیز یک کارگاه با عنوان گزارش مسئولیت اجتماعی/پایداری-الزامی برای مشارکت بنگاه های اقتصادی در توسعه پایدار برگزار نمودند.

در کنار این کارگاه ها، پژوهشکده با پیشنهاد قرارگرفتن یک محور تحت عنوان کارآفرینی اجتماعی در محورهای جایزه این همایش، تلاش کرد تا به ترویج این مسئله در میان فعالیت اقتصادی کمک نماید. از میان تجارب ارسال شده، شرکت بهداشتی فیروز و کانون معلولین توانا به طور مشترک به خاطر ایجاد اشتغال مسئولانه برای معلولین و کم توانان مورد تقدیر قرار گرفتند. همچنین شرکت رویال آسایش که به تولید تشک می پردازد، به خاطر ایجاد اشتغال مسئولانه برای معتادین بهبود یافته در مجموعه تولیدی خود، دیگر شرکتی بود که در این بخش مورد تقدیر قرار گرفت. 

امیدواریم که در سال آینده، این همایش با مشارکت بیشتر نهادهای دولتی و بخش خصوصی و نیز جامعه مدنی به انجام برسد و شاهد بروز و عرضه تجارب گسترده تر و متنوع تری از فعالین اقتصادی در آن باشیم.

تسهیلگری برای توسعه با محوریت نظام های عرفی موجود در جوامع بومی

اشاره: کمتر فعالی در حوزه توسعه روستایی در ایران هست که با دکتر تقی فرور آشنا نباشد. وی فارغ التحصیل دکترای اکولوژی و علوم اجتماعی از دانشگاه واشنگتن آمریکا است البته خودش می گوید که: «برای مدرکم پشیزی ارزش قائل نیستم و هر چه یاد گرفته ام از فرهنگ مردم محلی دنیا بوده است.» وی در حال حاضر علاوه بر مدیریت موسسه سنستا در ایران، رئیس کنسرسیوم بین المللی قرق های بومی سازمان ملل (ICCA Consortium) و عضو هیأت امنای بنیاد پاول.ک.فایرابند در سوئیس است. فرور، بیش از 40 سال سابقه کار حرفه ای در حوزه توسعه محلی با تاکید بر احیای نظام های عرفی در جوامع بومی دارد. او قبل از انقلاب فعالیت خود را در این حوزه شروع کرد و در اولین طرح مشارکتی در ایران (سلسله) حضور داشت و با آزاد شدن فضای فعالیت های مدنی و اجتماعی، اولین موسسه را در این حوزه، بعد از انقلاب جمهوری اسلامی ایران به نام « مؤسسه توسعه پایدار و محیط زیست (سنستا)»  تاسیس نمود.

در این نوشته، برخی از تجربیات و نظرات دکتر فرور و مدل توسعه محلی سنستا که در چهارمین جلسه همیاران توسعه محلی توسط ایشان ارایه شد، به نقل از آقای دکتر فرور آورده شده است.

جلسه سخنرانی با موضوع نظام بهره بردای زمین در ایران

پنجشنبه هفته جاری و از ساعت 8:30 تا 12:30، دکتر علی اکبر مهرابی، از متخصصان مسائل توسعه روستایی که خود تجربه بسیاری از وقایع مهم تاریخ توسعه روستا از اصلاحات ارضی گرفته تا روندهای جدید را از نزدیک مشاهده و لمس کرده است، مهمان گروه خواهند بود تا برایمان از نظام بهره برداری زمین بگویند. 

به گفته دکتر مهرابی، پس از گذشت چند دهه از اجرای اصلاحات ارضی، کماکان در مورد وقایع و روند تغییرات کشاورزی در ایران دو پرسش مطرح است؛ ابتدا اینکه آیا نظام زمین‌داری در گذشته ایران، فئودالیسم بوده است یا نظام دیگری؟ دوم آنکه اصلاحات ارضی، چه تغییراتی را در جامعه روستایی در پی داشته است؟ پاسخ روشن به این دو سوال، سبب می شود که برنامه ریزی توسعه روستایی و کشاورزی کشور در مسیری صحیح و متناسب با اقتضائات بومی جهت گیری شود.

برای حضور رایگان در این برنامه کافی است که نام و تلفن خود را به ایمیل ما ([e-mail]) ارسال کنید.

نشست دوم فعالین توسعه محلی

سه شنبه 15 دی ماه، پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه صنعتی شریف میزبان دومین نشست از سلسله نشست های همیاران توسعه محلی بود. این نشست ها که به ابتکار پژوهشکده، انجمن حامیان فرهنگ قرض الحسنه و کارآفرینی اجتماعی و تعدادی از فعالین توسعه محلی در کشور در 23 آبان ماه پا گرفت، قرار است ان شا الله به ارتقای دانش توسعه محلی در میان فعالین این حوزه کمک کند و در عین حال بستری باشد برای همکاری و  همراهی این افراد و تشکل ها و هم افزایی شان جهت اثرگذاری بر جریان توسعه محلی در کشور.

در بخش اول برنامه، آقای هادی فلاحی، مدیر موسسه ثمرات ارزش آفرینان ارائه ای جامع راجع به الگوی تکامل یافته خودشان جهت کمک به توسعه محلی داشتند. حاضرین نیز در چارچوب برنامه زمانی موجود ، نظرات خود شامل پیشنهادات و نقدها را طرح کردند و ایشان نیز پاسخگوی سوالات بودند. هدف از این سبک ارائه، در کنار کمک به موسسه ارائه دهنده جهت دریافت نظرات و اصلاحات و ایده های جدید از حضار، ارائه درس آموخته برای باقی الگوها نیز به سبب به اشتراک گذاری تجارب موفقیت و شکست است. 

قسمت دوم برنامه به بحث و هم اندیشی راجع به چگونگی ادامه مسیر اختصاص داشت که در این زمینه حضار دغدغه ها و ایده های خود را با جمع به اشتراک گذاشتند و مقرر شد در جلسه بعدی به شکل مفصل تری به آنها پرداخته شود. زمان نشست بعدی نیز حدودا یک ماه دیگر تعیین شد که برنامه زمانی آن توسط پژوهشکده به  زودی اعلام خواهد شد.

در این جلسه همچنین شاهد یک اتفاق خیلی خوب و برنامه ریزی نشده بودیم و آن حضور آقای دکتر شوان صدرقاضی، استاد دانشگاه UNU-Merit سازمان ملل و از پژوهشگران مطرح بین المللی در حوزه توسعه محلی،  و توسعه کسب و کارهای فراگیر(مختص اقشار آسیب پذیر) بود. ایشان که تجربه سالها تحصیل در این حوزه و نیز فعالیت در امر توسعه محلی در کشورهای شرق آسیا را دارند، نقطه نظرات خود را راجع به مباحث طرح شده در میان گذاشتند و پاسخگوی سوالات حضار نیز بودند. آقای صدر قاضی در این جلسه مجددا بر این موضوع تاکید کردند که تجارب توسعه محلی در ایران، قابلیت تبدیل شدن به case های بین المللی را دارد و اینکه در کتابها و جزوات موسسات بین المللی خبری از تجارب ایرانی نیست، علت اش ضعف یا رده پایین بودن آنها نمی باشد. 

گفتنی است در همین زمینه گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعی پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه صنعتی شریف، برنامه هایی برای مستند کردن و بین المللی کردن تجارب بومی کشور در حوزه های مرتبط با کارآفرینی اجتماعی و توسعه بومی دارد. این اتفاق، یک فایده برای فعالین درون کشور نیز دارد و آن اینکه لزوما به دنبال پیروی و کپی کردن مدل های خارجی نباشند و باور کنند که بسیاری از تجارب شکل گرفته در ایران به ویژه به سبب انطباق با شرایط فرهنگی درون کشور، قابل اتکا هستند.

واقعیت این است که کار زیادی برای تقویت نقاط حاشیه ای، ضعیف شده یا در معرض آسیب در جای جای کشورمان وجود دارد و زمان اندکی نیز برای اثرگذاری در این حوزه باقیست. و همه اینها می گوید که  برای تحقق آرمان شهری که فعالین توسعه محلی به دنبال آن هستند، به ظرفیت و همراهی جنبشی فراگیر و بسیار بزرگ برای کمک نیاز است. امید ما این است که این نشست ها کمک کند که ضمن کمک به ظهور و تقویت این جنبش سراسری و مردمی، مسیرهای درست و بهتر برای نیل به مقصود نیز برای همه دغدغه مندان ایران زمین روشن شود.

اینکه خروجی این نشست ها، چطور ضمن جلب همراهی حداکثری فعالین حاضر در این گروه، بتواند توسعه محلی پایدار در ایران  را بهتر یاری کند، سوالی است که حتما در جلسه ( و جلسات ) بعدی، به آن به طور ویژه پرداخته خواهد شد.

سیمنار آموزشی کارآفرینی اجتماعی و کسب و کار اجتماعی

بسم الله الرحمن الرحیم

پنج شنبه هفته قبل مورخ 17 دی، سمیناری آموزشی در مورد کارآفرینی اجتماعی و کسب و کار اجتماعی با حمایت معاونت فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان استان تهران و به میزبانی گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعیِ پژوهشکده سیاست گذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف در محل پژوهشکده سیاست گذاری برگزار شد.

شرکت کنندگان در سمینار آموزشی شامل اعضای برخی سازمان های مردم نهاد، دانشجویان و تعدادی از صاحبان کسب و کارها بودند.

این سمینار آموزشی به مدت زمان تقریبی چهار ساعت به صورت مشارکتی توسط آقایان طهماسبی، عنبرستانی و طبیب زاده در پنج بخش زیر برگزار شد:

1.       ارائه یک نمونه داخلی و یک نمونه بین المللی از کسب و کارهای اجتماعی :در این بخش از برنامه کلیاتی در مورد  دو کسب و کار اجتماعی، گرامین دنن و تعاونی نوید نور ارائه شد.

2.       مفاهیم نظری کارآفرینی اجتماعی، بنگاه اجتماعی و کسب و کار اجتماعی: در این بخش از سمینار، مفاهیم نظری کارآفرینی اجتماعی، بنگاه اجتماعی، کسب و کار اجتماعی، اصول کسب و کار اجتماعی، تفاوت کسب و کار اجتماعی با سازمان های خیریه و سازمان های تجاری و ... ارائه شد.

3.       ارائه تفصیلی بانک قرض الحسنه رسالت و گرامین دنن: در این بخش از برنامه کسب و کارهای اجتماعی بانک قرض الحسنه رسالت و گرامین دنن با جزئیات ارائه شد.

4.       ارائه چندین نمونه از کارآفرینی اجتماعی و بنگاه اجتماعی در ایران و دیگر کشورهای جهان: در این بخش 19 نمونه ایرانی و خارجی از کارآفرینی اجتماعی و بنگاه اجتماعی ارائه شد.

5.       جمع بندی مطالب ارائه شده و ارائه چند نکته در مورد کارآفرینی اجتماعی و کسب و کار اجتماعی: حسن ختام سمینار آموزشی، جمع بندی و ارائه نکاتی در مورد کارآفرینی اجتماعی و کسب و کار اجتماعی و تصورات اشتباه در مورد فعالیت و بنگاه اجتماعی بود.

در پایان کتاب کسب و کار اجتماعی نوشته محمد یونس برنده جایزه صلح نوبل (محمد یونس مفهوم کسب و کار اجتماعی را معرفی کرده است) که توسط دوستان خوب ما آقایان حسین عنبرستانی و سید وحید رضوی در گروه نوآوری و کسب و کار اجتماعی ترجمه شده است؛ معرفی شد. توضیحات بیشتر در مورد این کتاب را می توانید در این لینک مشاهده نمایید.

خوشبختانه استقبال از این سمینار آموزشی بسیار خوب بود بعلاوه بازخوردهایی که از شرکت کنندگان محترم دریافت کردیم بسیار خوب بود که ما را برای ادامه این برنامه ها بیش از پیش ترغیب می کند.